Blog
Ο μύθος γύρω από το μηχανισμό
Μια από τις συχνότερες ερωτήσεις έχει να κάνει με τον τύπο μηχανισμού που πρέπει να προμηθευτούμε για αυτή την απαιτητική τεχνική. Το κύριο σημείο της ερώτησης αναφέρει κάποιο μοντέλο συνήθως και το δεύτερο αμέσως αναφέρετε στο μέγεθος του μηχανισμού! Για να μπορέσουμε να ξεχωρίσετε τον μύθο από την πραγματικότητα, γράψαμε το άρθρο “Ο μύθος γύρω από το μηχανισμό”.
Η πρώτη εικόνα ίσως στο μυαλό μας όταν μιλάμε για μηχανισμό για αυτή τη τεχνική να έχουμε ένα πρότυπο θηριώδες, με μεγάλο βάρος που να μας εμπνέει εμπιστοσύνη. Ένα μηχανισμό με δεκάδες κιλά φρένα, και βάρος πάνω από 700 γραμμάρια, ικανό να κουράσει και να υποτάξει τούνες, μεγάλα μαγιάτικα και άλλα θερίοψαρα. Όμως η πραγματικότητα απέχει πολύ από αυτήν την πολύ αισιόδοξη ιδέα!
Δεν θα προτείνουμε ούτε στον εχθρό μας να τζιγκάρει με 150 γρ πλάνο, μηχανισμό 670γρ και καλάμι 500 γρ. αφού κάτι τέτοιο το μόνο που έχει να σου προσφέρει είναι μια καλή τενοντίτιδα. Δυστυχώς όμως ακόμα και σήμερα είναι πολλοί που ξεκινώντας αυτή τη τεχνική, επιλέγουν μηχανισμούς θεόβαρους και κρίνουν ότι αυτοί είναι και οι ιδανικότεροι γι’ αυτή τη τεχνική. Ακόμα υπάρχει έντονη παραπληροφόρηση από τρίτους που ίσως ακόμα και να μην έχουν ιδέα από την τεχνική και τις πραγματικές απαιτήσεις της, και απλώς παπαγαλίζοντας ότι είδαν σε ξένα site, το αναπαραγάγουν, προβάλλοντας μια εικόνα δήθεν ειδικού. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, κάποιοι άνθρωποι να αγοράζουν έναν ακατάλληλο μηχανισμό και στη συνέχεια αφού την πατήσουν, να τρέχουν να το πουλήσουν για να πάρουν κάτι πιο κατάλληλο. Η πραγματικότητα στην Taiwan που τα dogtooth tunas 50 κιλών και βάλε, περνάνε σύριζα στην ακτογραμμή, ναι δεν υπάρχει άλλη επιλογή από την χρήση μεγάλων και βαριών μηχανισμών. Σημειώνουμε όμως ότι εκεί δεν χτυπιούνται οι άνθρωποι όλοι μέρα, (καθώς και η σωματική διάπλασή τους είναι μισή από την δική μας,) αλλά ξέρουν τα ακριβή περάσματα και πάνε για το ένα ψάρι. Εκεί λοιπόν ναι, δικαιολογούνται πολλές υπερβολές, στον εξοπλισμό. Τι γίνεται όμως με την Ελλαδίτσα μας που πρέπει να τζιγκάρεις συχνά όλη μέρα για ένα ψάρι και αν; Σε αυτή την περίπτωση τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά και ένα ενισχυμένο μεν αλλά ελαφρύ σύνολο, είναι ο μόνος τρόπος για να καταφέρεις να ψαρέψεις όλη μέρα με όσο το δυνατόν λιγότερη ταλαιπωρία!
Οπότε το να προτείνω ένα μέγεθος απλά θα ήταν το λιγότερο ανεύθυνο, αλλά μπορώ να δώσω στοιχεία όπως βάρος, ταχύτητα, και χωρητικότητα ώστε να βρείτε κάτι που θα ταιριάξει στα οικονομικά δεδομένα σας.
Η τεχνική του shore jigging είναι ιδιαίτερα καταστροφική απέναντι στο μηχανισμό αφού κάθε χτύπημα μεταφέρεται ανέπαφο και με ελάχιστη απόσβεση από το καλάμι στο μπράτσο και το Line roller. Κάτι που δύσκολα όμως μπορεί να φανταστεί κανείς είναι ότι αυτό που τρώει το μεγαλύτερο Ζόρι είναι η αντεπιστροφή του μηχανισμού. Σε ελάχιστα μηχανάκια ακόμα χρησιμοποιείται σύστημα anti-reverse με μεταλλικό δόντι που δεν επιτρέπει στο τύμπανο να περιστραφεί ανάποδα αρπάζοντας μεταλλικές προεξοχές. Αντίθετα οι περισσότεροι σύγχρονοι μηχανισμοί χρησιμοποιούν πλέον μονόδρομα ρουλεμάν που δίνουν την δυνατότητα να κινείται ο ρότορας μόνο προς μία κατεύθυνση, διαθέτοντας μάλιστα, ακαριαία κόντρα! (Αυτό που διαβάζετε πάνω στα χαρακτηριστικά του σαν Instant antireverse κλπ). Αυτά τα ρουλεμάν αποτελούνται από ένα μεταλλικό ή πλαστικό πλαίσιο, που εσωκλείει μικρές μεταλλικές μπάρες αντί για μπίλιες, και το βρίσκει κανείς τοποθετημένο στο κέντρο του βασικού σώματος, κάτω από τον ρότορα και από μέσα του περνάει ο κεντρικός άξονας όπου κάθεται η μπομπίνα. Εφόσον υπάρχει επιλογέας ενεργοποίησης, καθώς τον περιστρέφουμε, το ρουλεμάν αυτό δέχεται πίεση συνήθως από κάτω, όπου αλλάζει την θέση των κυλίνδρων επιτρέποντάς τους πλέον να κινούνται μονόδρομα. Έχοντας αυτή την εικόνα στο μυαλό σας, δεν είναι δύσκολο να καταλάβετε ότι τα συστήματα με πλαστικό πλαίσιο, τείνουν να καταστρέφονται με τα απανωτά χτυπήματα, αφού με την χρήση το πλαστικό θα αλλοιωθεί ή θα φαγωθεί με αποτέλεσμα οι κύλινδροι να μην μπορούν να κοντράρουν και να καταστραφεί η αντεπιστροφή. Το μεταλλικό πλαίσιο σε αυτές τις περιπτώσεις ή πλαίσιο από τεφλόν υπερισχύουν, ενώ υπάρχουν και μηχανισμοί που διαθέτουν μόνιμη αντεπιστροφή, χωρίς επιλογέα (infinite anti reverse, continuous anti reverse κλπ) που συχνά είναι και τα ανθεκτικότερα. Η φθορά σε αυτό το τμήμα του μηχανισμού εντοπίζεται από παρουσίαση τζόγου του ρότορα, κατά την κόντρα, και σε χειρότερες καταστάσεις, αιφνίδια άρση της αντεπιστροφής κατά την χρήση, η οποία εμπλέκει σύντομα μετά.
Δεύτερο σε θέμα φθοράς έρχεται το line roller που αποκτάει τζόγο, στο σημείο που δένει με το ρότορα, και το οποίο στην καλύτερη περίπτωση οφείλεται σε ξεβίδωμα της βίδας που το συγκρατεί. Δυστυχώς όμως συχνά προέρχεται από τα συνεχόμενα χτυπήματα που μαλακώνουν ή τρώνε το υλικό ενδιάμεσα αποφέροντας μόνιμο τζόγο στο συγκεκριμένο σημείο. Το ίδιο το line roller υποφέρει και αυτό από τους συνεχόμενους κραδασμούς αλλά και από το νερό που μεταφέρεται με το νήμα, με αποτέλεσμα να χρειάζεται σχετικά συχνή αντικατάσταση του ρουλεμάν που το υποστηρίζει και βρίσκεται ακριβώς από κάτω του. Περιττό να αναφέρω ότι σε μηχανισμούς που δεν έχουν σχεδιαστεί για χρήση νήματος και το line roller είναι από κάποιο μαλακό μέταλλο κατάλληλο μόνο για πετονιά, σε συνεχή χρήση είναι σίγουρο ότι θα δημιουργηθεί αυλάκι πάνω του από την τριβή με το νήμα.
Προχωρώντας στις φθορές που πρέπει να αντιμετωπίσει ο μηχανισμός έρχεται το ίδιο το σύστημα μετάδοσης κίνησης. Αυτό δεν καταπονείται τόσο από τις τάσεις του νήματος αλλά από τον τρόπο που δίνουμε εμείς κίνηση. Είναι λογικό αφού τραβώντας το καλάμι προς το μέρος μας, ταυτόχρονα γυρνάμε την μανιβέλα, με αποτέλεσμα να φορτώνουμε πολύ απότομα τα γρανάζια με φορτίο. Σε συνεχή χρήση είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει φθορά στα δόντια των γραναζιών, αλλά και στις βάσεις στήριξης τους με το πλαίσιο. Μηχανισμοί με ενισχυμένο γρανάζωμα υπάρχουν αρκετοί και σε λογικές τιμές, όπου και χρησιμοποιούν ισχυρά κράματα ορείχαλκου, ή ανοξείδωτου ατσαλιού. Μετά τον μηχανισμό έρχεται ο κεντρικός άξονας, ο οποίος αν δεν έχει αρκετή διάμετρο και αρκετή επιφάνεια «πατήματος» στην έξοδό του από το πλαίσιο, μπορεί να παραμορφωθεί εν καιρό. Ακόμα και η ελάχιστη κλίση του προς τη μία πλευρά, θα επηρεάσει τρομακτικά τον τρόπο που θα κάθεται το νήμα στη μπομπίνα, με αποτέλεσμα αναρίθμητες τούφες. Η μανιβέλα του μηχανισμού όπως είναι λογικό, επιβαρύνεται με την σειρά της με την σκληρή χρήση και αποκτάει κενά και στην άρθρωση, και στο σημείο επαφής με τον μηχανισμό. Μηχανισμοί που διαθέτουν μανιβέλα με κουμπί αναδιπλώσεως, είναι επιεικώς ακατάλληλοι για αυτή τη τεχνική, αφού τα πρώτα σημάδια φθοράς του μηχανισμού θα παρατηρηθούν εκεί.
Κλείνοντας το κεφάλαιο με τις φθορές δε θα παραλείψω να αναφερθώ και σε ένα ακόμα σημαντικό σημείο που είναι τα ίδια τα φρένα. Αν και στο spinning τα φρένα είναι προρυθμισμένα και δεν δέχονται κανένα φορτίο μέχρι το χτύπημα του ψαριού, στο shore jigging, αυτό αλλάζει ολοκληρωτικά αφού τα Τα δυνατά και γραμμικά φρένα θα σηκώσουν το ψάρι από το βυθό και θα το προφυλάξουν από τυχόν σκίσιμο. Τα φρένα είναι αρκετά δεμένα, ώστε να μην «ξεσέρνουν» καθώς χτυπάμε τον πλάνο. Το χτύπημα αυτό έχει αρκετή αντίσταση και επιβαρύνει αρκετά τα φρένα, κατά τη διάρκεια του τζιγκαρίσματος. Αυτό σαν αποτέλεσμα έχει την μείωση ευαισθησίας των φρένων, της τελικής δύναμη και της γραμμικότητας.
Μιλώντας για φρένα, πόσα κιλά τελικά χρειαζόμαστε;
Εδώ έρχεται να έρθει ακόμα ένας μύθος που θέλει κάποιους να τρέχουν και να αγοράζουν μοντέλα με κουλό διψήφιο αριθμό κιλών πίεσης. Είναι άραγε όμως έτσι; Στην πραγματικότητα δεν θα χρειαστούμε ίσως ποτέ αντίσταση μεγαλύτερη των 8 κιλών, και μια ιδανική προρύθμιση είναι τα 3,5 με 4 κιλά. Ίσως φαίνεται λίγο, όμως αν ρυθμίσετε μια πραγματική αντίσταση στα 4 κιλά και δοκιμάσετε να τραβήξετε το νήμα, ίσως κοπείτε! Πέραν τούτου αναρωτηθείτε αν το καλάμι σας μπορεί να αντισταθεί σε αντιστάσεις μεγαλύτερες των 5-6 κιλών και μετά αναρωτηθείτε αν εσείς μπορείτε να κρατήσετε τόσο αντίσταση σε ημιοριζόντια θέση. Ένας μηχανισμός με π.χ. 10 κιλά φρένα είναι παραπάνω αρκετός, αφού υπόσχεται ότι θα λειτουργήσει θαυμάσια τουλάχιστον στα μισά!
Ο κατάλληλος μηχανισμός
Γενικά μηχανισμοί που μπορούν να διαθέτουν αντοχή σε όλο το φάσμα φθορών που υποβάλλονται, έχουν συχνά και υψηλό κόστος. Το shore Jigging μπορεί να είναι μια πολύ όμορφη και ενεργητική τεχνική, όμως σε αντίθεση με το spinning, είναι πολύ δύσκολο να την κάνεις σωστά και για πολύ καιρό, με πολύ οικονομικό εξοπλισμό. Επιλέγοντας τον μηχανισμό του ο καθένας, θα πρέπει να προσέξει βήμα βήμα μερικές λεπτομέρειεs ή και να ζητήσει βοήθεια από την αντιπροσωπεία. Γενικά θα πρέπεινα βεβαιωθεί ότι ο μηχανισμός έχει άκαμπτο «λαιμό» και άκαμπτο ρότορα. Τον λαιμό τον ελέγχουμε απλώς κρατώντας στην μια παλάμη το κύριο σώμα και στην άλλη αυτόν προσπαθώντας να τον κάμψουμε. Αν υπάρχει ελαστικότητα, ο μηχανισμός δεν ενδείκνυται. Το σωστό σώμα σε αυτές τις περιπτώσεις είναι κατασκευασμένο είτε από αλουμίνιο, είτε από γραφίτη και θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να παραμένουν άκαμπτα. Μετά ένας έλεγχος θα πρέπει να γίνει στο ρότορα, όπου ασκώντας πίεση στα δύο του μπράτσα δε θα πρέπει να κάμπτονται πολύ, αλλά να προβάλουν αρκετή αντίσταση. Είναι καλό να ελέγξουμε αν υπάρχει το «καπέλο» αδιαβροχοποίησης κάτω από το καπάκι που καλύπτει τα φρένα όπου εννοείται ότι θα πρέπει να είναι μόνο μπροστινά.Τα φρένα θα πρέπει να διαθέτουν αρκετή δύναμη αλλά και γραμμικότητα, ώστε να μπορούν να κουράσουν ένα μεγάλο ψάρι, προστατεύοντας παράλληλα και την αρματωσιά μας από απότομες τάσεις και κίνδυνο σπασίματος. Η μανιβέλα καλό είναι να είναι βιδωτή στο σώμα ή έστω περαστή με κόντρα, και είτε να μην υπάρχει άρθρωση, (να είναι μονοκόμματη δηλαδή), ή αν υπάρχει, να σφίγγει καλά όταν έχουμε βιδώσει το χερούλι. Ο ρότορας δε θα πρέπει να έχει καθόλου κενά κατά την αντεπιστροφή, το pick up να παραμένει ανοιχτό ακόμα και σε πολύ απότομες κινήσεις του χεριού μας σαν να πραγματοποιούμε βολή, και να έχει καλό στρώσιμο του νήματος στη μπομπίνα. Ακόμα πολύ σημαντικό είναι να ελέγξουμε αν «κάθεται» σωστά ο μηχανισμός στη βάση του καλαμιού, χωρίς να «παίζει». Και εκεί αφού το έχουμε κουμπώσει, μπορούμε να περιστρέψουμε με δύναμη την μανιβέλα και να την αφήσουμε να ρολάρει παρατηρώντας το σύνολο για ταλαντώσεις που θα νιώσουμε στο χέρι μας. Ένας Ζυγισμένος μηχανισμός δε θα πρέπει να ταλαντεύεται καθόλου κουμπωμένος σε μια βάση.
Τελειώνοντας αυτό το άρθρο κάπου εδώ απλά θέλω να τονίσω ότι οι υψηλές τιμές κάποιων τέτοιων μηχανισμών, δεν είναι τυχαίες αφού για να συμπεριληφθούν όλα αυτά τα χαρακτηριστικά σε ένα μηχανισμό με ελάχιστο βάρος και πολύ μελετημένο στρώσιμο και διαχείριση νήματος, κοστίζει και στις ίδιες τις εταιρείες και από άποψη υλικών αλλά και από άποψη σχεδιασμού και μελέτης. Στην πράξη που κάποιος θα χρησιμοποιήσει δύο διαφορετικά μοντέλα, μόνο τότε θα καταλάβει τη διαφορά όπου θα μεταφράζεται σε μηδενισμό τούφας και μπερδεμάτων, εύκολη βολή, ξεκούραστη χρήση και αποτελεσματική αντιμετώπιση μεγάλων ψαριών. Συμπερασματικά λοιπόν, ένας γενικής χρήσης μηχανισμός θα πρέπει να κυμαίνεται από 350 μέχρι 500gr βάρος, να μην έχει επιλογή αντεπιστροφής, να έχει λόγο περιστροφής από 5.0:1 και πάνω, μονοκόμματο και ισχυρό χερούλι με μεγάλο grip, ενισχυμένο και κατά προτίμηση μεταλλικό ρότορα και να είναι σχεδιασμένος για χρήση νήματος. Από χωρητικότητα θα πρέπει να χωράει τουλάχιστον 200 μέτρα P.Ε. 3 νήμα και βεβαιωθείτε ότι είναι ανθεκτικός στο θαλασσινό νερό και με στεγανά φρένα. Θυμηθείτε ότι ίσως χρειαστεί να δαπανήσετε μερικά χρήματα παραπάνω, αλλά θα σας μείνει πιστός σύντροφος για χρόνια.
